Goroeswr Ifanc Canser y Ceilliau yn Annog Dynion i Wirio eu Hunain

Dydd Gwener 4 Tachwedd 2022

Mis Tachwedd yw Mis Iechyd Dynion, a buom yn siarad ag Ironman lleol, triathletwr, gŵr a goroeswr Canser y Gaill, James Smith i glywed am ei stori ysbrydoledig.

Mae James yn 29, o'r Fenni ac yn athro. Mae bob amser wedi bod yn hoff iawn o chwaraeon ac yn hoff o'r awyr agored - dringo mynyddoedd, cwblhau heriau ffitrwydd a chwarae rygbi yn ei amser hamdden.

Roedd bywyd yn dda i James - roedd yn ffit yn gorfforol, roedd ganddo fywyd cymdeithasol gwych a phriododd ym mis Gorffennaf y llynedd. Dri mis yn ddiweddarach ym mis Hydref, roedd James wedi cael diagnosis o Ganser y Gaill - canser sydd fwyaf cyffredin ymhlith dynion yn eu 20au hwyr a 30au cynnar. Dywedodd ei fod wedi dechrau fel poen diflas, ac anogodd ei wraig ef i fynd i'w wirio gan nad oedd y dolur wedi diflannu.

“O fewn 8 awr i weld meddyg, cefais ddiagnosis - digwyddodd y cyfan yn gyflym iawn. Roeddwn i bob amser yn meddwl fy mod yn anorchfygol, ac mae'n swnio'n ystrydebol, ond gall ddigwydd i unrhyw un mewn gwirionedd. Roeddwn i'n gwybod bod yn rhaid i mi ei wynebu - doedd gen i ddim dewis arall."

Bu'n rhaid i gaill James gael ei thynnu, ac yna cemotherapi pellach. Dioddefodd y driniaeth hon trwy'r cloi COVID-19 mwy diweddar ac roedd yn glinigol agored i niwed oherwydd ei driniaeth, a oedd yn golygu arwahanrwydd iddo ef a'i wraig yn ystod y cyfnod heriol hwn.

“Heb gefnogaeth fy nheulu a ffrindiau y bûm yn pwyso arnynt, nid wyf yn gwybod sut y byddwn wedi dod drwy hyn. Ni allaf annog dynion ddigon i gael eu gwirio os ydynt yn teimlo unrhyw beth anarferol - dod i wybod beth yw eich normal teimlo fel. Fe allai achub eich bywyd.”

Mae Louise Broadway, Nyrs Arbenigol Wroleg Canser ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, hefyd yn annog dynion i ddilyn canllawiau’r GIG.

Dywedodd “Y symptomau nodweddiadol yw chwydd neu lwmp di-boen yn 1 o’r ceilliau, neu unrhyw newid yn siâp neu wead y ceilliau. Mae'n bwysig bod yn ymwybodol o'r hyn sy'n teimlo'n normal i chi. Dewch i adnabod eich corff a gweld meddyg teulu os byddwch yn sylwi ar unrhyw newidiadau.”

Gellir ddod o hyd i ganllawiau ar symptomau a thriniaeth ar gyfer Canser y Gaill trwy ganllawiau'r GIG yma: GIG 111 Cymru - Iechyd AY : Canser y gaill