Neidio i'r prif gynnwy

Treisio ac Ymosodiad Rhywiol

Os ydych chi wedi cael eich ymosod yn rhywiol, mae'n bwysig cofio nad eich bai chi oedd hynny. Mae trais rhywiol yn drosedd, ni waeth pwy sy'n ei gyflawni na ble mae'n digwydd. Peidiwch ag ofni cael cymorth.

Mae yna wasanaethau a all helpu os ydych chi wedi cael eich ymosod yn rhywiol, eich treisio neu eich cam-drin. Nid oes rhaid i chi roi gwybod am yr ymosodiad i'r heddlu os nad ydych chi eisiau. Efallai y bydd angen amser arnoch i feddwl am yr hyn sydd wedi digwydd i chi.

Fodd bynnag, ystyriwch gael cymorth meddygol cyn gynted â phosibl ar gyfer unrhyw anafiadau ac oherwydd y gallech fod mewn perygl o feichiogi neu heintiau a drosglwyddir yn rhywiol (STIs) . Os ydych chi eisiau i'r drosedd gael ei hymchwilio, gorau po gyntaf y cynhelir archwiliad meddygol fforensig.

Ceisiwch beidio â golchi na newid eich dillad yn syth ar ôl ymosodiad rhywiol. Gall hyn ddinistrio tystiolaeth fforensig a allai fod yn bwysig os penderfynwch roi gwybod am yr ymosodiad i'r heddlu.

Ble i gael cymorth

Mae canolfannau atgyfeirio ymosodiadau rhywiol (SARCs) yn cynnig cefnogaeth feddygol, ymarferol ac emosiynol i unrhyw un sydd wedi cael ei dreisio, ei ymosod yn rhywiol neu ei gam-drin. Mae gan SARCs feddygon, nyrsys a gweithwyr cymorth sydd wedi'u hyfforddi'n arbennig i ofalu amdanoch chi.

Gallwch gael cymorth gan SARC drwy archebu apwyntiad gyda'ch un agosaf.

Mae lleoedd eraill y gallwch gael cymorth yn cynnwys:


Ynglŷn â chanolfannau atgyfeirio ymosodiadau rhywiol (SARCs)

Mae canolfannau atgyfeirio ymosodiadau rhywiol (SARCs) wedi'u lleoli ledled y wlad ac ar gael i bawb, waeth beth fo'u rhyw, oedran, math y digwyddiad, neu pryd y digwyddodd.

Mae Canolfannau Ymosodiadau Rhywiol (SARCs) yn cynnig amrywiaeth o wasanaethau, gan gynnwys gofal argyfwng, archwiliadau meddygol a fforensig, atal cenhedlu brys a phrofion am heintiau a drosglwyddir yn rhywiol. Gallant hefyd drefnu mynediad at gynghorydd ymosodiad rhywiol annibynnol (ISVA), yn ogystal ag atgyfeiriadau at wasanaethau cymorth iechyd meddwl a chymorth trais rhywiol.

Os ydych chi'n ystyried rhoi gwybod i'r heddlu am ymosodiad, gall y ganolfan drefnu i chi siarad â swyddog heddlu sydd wedi'i hyfforddi'n arbennig a all egluro'r camau nesaf.

Os penderfynwch roi gwybod am yr ymosodiad i'r heddlu, gall cynghorwyr sydd wedi'u hyfforddi'n arbennig eich cefnogi drwy'r system cyfiawnder troseddol. Gallant hefyd eich cefnogi drwy'r achos llys os bydd yr achos yn mynd i'r llys.

Gellir trefnu archwiliadau meddygol fforensig, hyd yn oed os nad ydych wedi penderfynu a ydych am roi gwybod am yr ymosodiad.


Beth yw ymosodiad rhywiol?

Ymosodiad rhywiol yw unrhyw weithred rywiol nad yw person wedi cydsynio iddi, neu sy'n cael ei orfodi i wneud yn erbyn ei ewyllys. Mae'n fath o drais rhywiol ac mae'n cynnwys treisio (ymosodiad sy'n cynnwys treiddiad i'r fagina, yr anws neu'r geg), neu droseddau rhywiol eraill, fel cyffwrdd, cusanu dan orfod, cam-drin plant yn rhywiol, neu arteithio person mewn modd rhywiol.

Gall trais neu ymosodiad rhywiol ddigwydd i unrhyw un o unrhyw oedran.


Caniatâd

Mae ymosodiad rhywiol yn weithred a gyflawnir heb ganiatâd gweithredol person. Mae hyn yn golygu nad oeddent wedi cytuno iddo.

Mae cydsynio yn golygu dweud "ie" i'r hyn a ddigwyddodd.

Nid yw bod yn feddw, peidio â chael eich gofyn, dweud dim byd, neu ddweud ie i rywbeth arall, yn gydsyniad. Nid yw bod mewn perthynas neu'n briod â rhywun yn gydsyniad.


Mae ymosodiad rhywiol yn drosedd

Nid yw'n anghyffredin i'r sawl sy'n cael ei ymosod yn rhywiol beidio â chael unrhyw anafiadau corfforol na arwyddion o'i ymosodiad. Ond mae ymosodiad rhywiol yn dal i fod yn drosedd a gellir ei riportio i'r heddlu yn yr un modd â throseddau eraill.

Am ragor o wybodaeth am riportio ymosodiad rhywiol, ewch i wefan Heddlu Gwent: Cymorth ar ôl treisio ac ymosodiad rhywiol | Heddlu Gwent


Os ydych chi wedi cael eich pigo

Sbeician yw pan fydd alcohol neu gyffuriau wedi'u rhoi yn eich diod heb eich caniatâd.

Os yw eich diod wedi cael ei sbeisio neu os ydych wedi cael eich chwistrellu â sylwedd anhysbys, ac rydych chi'n meddwl eich bod wedi cael eich ymosod yn rhywiol, ewch i'ch canolfan atgyfeirio ymosodiadau rhywiol (SARC) agosaf i gael gofal a chymorth arbenigol.

Os ydych chi wedi cael eich pigo ond heb gael eich ymosod yn rhywiol, ffoniwch 111 am gyngor meddygol brys os oes gennych chi unrhyw symptomau rydych chi'n poeni amdanynt.

Hefyd, cysylltwch â'r heddlu i ddweud wrthyn nhw beth ddigwyddodd.

Chwilio am dystiolaeth fforensig

Os ydych chi wedi cael eich ymosod yn rhywiol, does dim rhaid i chi gael archwiliad meddygol fforensig. Fodd bynnag, gall ddarparu tystiolaeth ddefnyddiol os bydd yr achos yn mynd i'r llys. Mae'n bosibl casglu tystiolaeth, fel DNA, tystiolaeth o bigau gwallt a gwallt rhydd fel rhan o'r dystiolaeth feddygol.

Gallwch benderfynu ar unrhyw adeg a hoffech gael archwiliad meddygol fforensig. Fodd bynnag, po gyntaf y bydd hyn yn digwydd, y mwyaf yw'r siawns o gasglu tystiolaeth. Os digwyddodd yr ymosodiad fwy na 7 diwrnod yn ôl, mae'n dal yn werth gofyn am gyngor gan SARC neu'r heddlu ynghylch archwiliad meddygol fforensig os hoffech gael un.

Fel arfer, y meddyg neu'r nyrs fydd yn cymryd y samplau, fel swabiau o unrhyw le rydych chi wedi cael eich cusanu, eich cyffwrdd neu unrhyw beth wedi'i fewnosod. Gallent hefyd gymryd samplau wrin a gwaed ac weithiau gwallt, yn dibynnu ar y wybodaeth a ddarparwch am yr ymosodiad, a chadw rhai dillad ac eitemau eraill hefyd (os gwnânt hynny, byddant yn rhoi dillad newydd i chi).

Gallwch ofyn am gael gwneud eich swabiau eich hun. Neu gallwch ddewis cael rhai samplau yn unig, er enghraifft wrin neu ddillad.

Mae'n bwysig cael y swabiau wedi'u cymryd cyn gynted â phosibl, gan y bydd tystiolaeth fforensig yn gwisgo ac yn golchi i ffwrdd.

Os nad ydych wedi penderfynu a ddylech gysylltu â'r heddlu, bydd unrhyw dystiolaeth feddygol fforensig a gesglir yn cael ei storio yn y Ganolfan Ymosodiadau Rhywiol. Mae hyn yn rhoi amser i chi benderfynu a ydych chi am roi gwybod am yr ymosodiad.

Mewn rhai Canolfannau Atgyfeirio Rhywiol ar gyfer Rhywogaethau (SARCs) gallwch ddewis cael eich samplau wedi'u prosesu heb eich adnabod (rhag ofn bod y person a ymosododd arnoch wedi ymosod ar rywun arall).


Os byddwch chi'n rhoi gwybod am yr ymosodiad i'r heddlu

Os penderfynwch ei riportio i'r heddlu, bydd swyddog heddlu sydd wedi'i hyfforddi'n arbennig i gefnogi dioddefwyr ymosodiad rhywiol yn siarad â chi ac yn eich helpu i sicrhau eich bod yn deall beth sy'n digwydd ym mhob cam.

Bydd yr heddlu’n ymchwilio i’r ymosodiad. Cynigir archwiliad meddygol fforensig i chi a gofynnir i chi wneud datganiad am yr hyn a ddigwyddodd (ysgrifennir yr hyn a ddywedwch, a byddwch yn ei wirio a’i lofnodi). Bydd yr heddlu’n trosglwyddo eu canfyddiadau, gan gynnwys yr adroddiad fforensig, i Wasanaeth Erlyn y Goron, a fydd yn penderfynu a ddylai’r achos fynd i’r llys.

I gael gwybod mwy am yr hyn sy'n gysylltiedig ag ymchwiliad a threial, gallwch:


Cyfrinachedd

Bydd eich manylion yn cael eu cadw mor gyfrinachol â phosibl. Fodd bynnag, os oes ymchwiliad heddlu neu erlyniad troseddol yn gysylltiedig â'r ymosodiad, mae unrhyw ddeunydd sy'n ymwneud ag ef yn "ddatgeladwy". Mae hyn yn golygu y gallai fod yn rhaid ei gyflwyno yn y llys.

Os nad oes ymchwiliad na erlyniad, ni fydd gwybodaeth amdanoch chi'n cael ei rhannu â gwasanaethau eraill heb eich caniatâd, oni bai bod pryder eich bod chi neu unrhyw un arall mewn perygl o niwed difrifol.


Cefnogi dioddefwr ymosodiad rhywiol

Cyngor i berthnasau a ffrindiau rhywun sydd wedi cael ei ymosod yn rhywiol, mae gan Linell Gymorth Byw Heb Ofn gyngor ar yr hyn y gallwch chi ei wneud i helpu. Mae'r cyngor yn cynnwys:

  • Credwch yr hyn maen nhw'n ei ddweud a dywedwch hyn wrthyn nhw.
  • Gwrandewch ar y person, ond peidiwch â gofyn am fanylion yr ymosodiad. Peidiwch â gofyn iddyn nhw pam na wnaethon nhw ei atal. Gall hyn wneud iddyn nhw deimlo fel eich bod chi'n eu beio nhw.
  • Cynigiwch gymorth ymarferol, fel gofyn iddyn nhw a hoffen nhw i chi fynd gyda nhw i apwyntiadau.
  • Parchwch eu penderfyniadau – er enghraifft, a ydyn nhw am roi gwybod i’r heddlu am yr ymosodiad ai peidio.
  • Cofiwch efallai na fyddan nhw eisiau cael eu cyffwrdd. Gallai hyd yn oed cwtsh eu cynhyrfu, felly gofynnwch yn gyntaf. Os ydych chi mewn perthynas rywiol â nhw, byddwch yn ymwybodol y gallai rhyw fod yn frawychus, a pheidiwch â rhoi pwysau arnyn nhw i gael rhyw.
  • Peidiwch â dweud wrthyn nhw am anghofio am yr ymosodiad. Bydd yn cymryd amser iddyn nhw ddelio â'u teimladau a'u hemosiynau. Gallwch chi helpu trwy wrando a bod yn amyneddgar.


Os ydych chi'n poeni am blentyn

Os ydych chi'n poeni am blentyn, mae'n bwysig eich bod chi'n siarad â gweithiwr proffesiynol a all sicrhau eu bod nhw'n ddiogel. Bydd pwy y byddwch chi'n siarad ag ef yn dibynnu ar y sefyllfa.

Gallai person ifanc siarad ag athro dibynadwy a fyddai’n cyfeirio at rywbeth o’r enw’r Hwb Diogelu Amlasiantaeth (MASH) os oes angen.

Gallwch hefyd siarad â rhywun o'r MASH, neu weithiwr cymdeithasol neu'r heddlu os yw'n well gennych. Nid oes rhaid i chi roi eich enw.

Gallwch ddod o hyd i rif eich MASH lleol os chwiliwch ar-lein am MASH yn eich ardal.



Mae'r wybodaeth ar y dudalen hon wedi'i haddasu gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan o gynnwys gwreiddiol ar wefannau GIG Cymru 111.wales.nhs.uk a GIG nhs.uk.