Neidio i'r prif gynnwy

Optegydd

Gwasanaeth Offthalmig Cyffredinol Cymru

Mae optegwyr stryd fawr a elwir hefyd yn Optometryddion yno ar gyfer anghenion iechyd llygaid yn y gymuned, mae gofal y llygaid yng Nghymru wedi newid ac mae bellach yn haws cael mynediad at wasanaethau iechyd y llygad yn nes at y cartref.

Ym mis Hydref 2023 disodlwyd Gwasanaethau Offthalmig Cyffredinol (GOS [W]) gan Wasanaethau Offthalmig Cyffredinol Cymru (WGOS). Bydd pob optegydd stryd fawr yng Nghymru sy’n darparu gwasanaethau’r GIG yn darparu gwasanaethau WGOS 1 a 2.

Mae Gwasanaeth Offthalmig Cyffredinol Cymru yn cynnwys nifer o wahanol wasanaethau gan gynnwys:

  • WGOS 1 - Archwiliad llygaid yn cynnwys prawf golwg sydd am ddim i gleifion cymwys. Gwiriwch a ydych yn gymwys isod.
  • WGOS 2 - Yn cynnwys archwiliadau ar gyfer problemau llygaid brys, ymchwiliadau/archwiliadau pellach yn dilyn WGOS 1 neu brawf golwg preifat a gwiriad cataract ar ôl llawdriniaeth
  • WGOS 3 – Nod y gwasanaeth hwn yw helpu pobl â nam ar eu golwg i aros mor annibynnol â phosibl. Bydd cleifion sy’n cael eu cyfeirio at y gwasanaeth hwn yn cael Asesiad Golwg Isel yn y lle cyntaf, gydag archwiliad dilynol bob blwyddyn. Mae’r gwasanaeth hefyd yn caniatáu i ymarferwyr ardystio bobl sy’n colli eu golwg os mai Dirywiad Macwla Sych sy’n Gysylltiedig ag Oed sy’n achosi hyn.
  • WGOS 4 – Mae’r gwasanaeth hwn yn caniatáu i optometryddion â chymwysterau uwch hidlo a rheoli, lle bo hynny’n briodol, Glawcoma a chyflyrau Retinol a fyddai wedi cael eu cyfeirio’n hanesyddol at Wasanaethau y Llygaid mewn Ysbytai (HES). Bydd cleifion yn cael eu cyfeirio at y gwasanaeth hwn gan eu hoptometrydd arferol neu'n cael eu rhyddhau i'r gwasanaeth o HES. Mae'r gwasanaeth hwn hefyd yn darparu monitro ar gyfer cleifion sydd mewn perygl o wenwyndra retina hydroxychloroquine neu cloroquine, sy'n cael eu hatgyfeirio gan eu meddyg sy’n presgripsiynu.
  • WGOS 5 - Gwasanaeth Optometreg Presgripsiynu Annibynnol (IPOS) - Mae ymarferwyr sydd â chymhwyster presgripsiynu annibynnol yn gallu rheoli rhai cyflyrau mewn gofal sylfaenol yn dilyn atgyfeiriad gan optometrydd neu wedi i’r claf gael eu rhyddhau o wasanaethau llygaid yr ysbyty.
  • Gwasanaethau Symudol WGOS ar gyfer unigolion cymwys na allant fynychu practis optometreg heb gwmni.

Gofal y Llygaid Brys

Os oes gennych unrhyw bryderon o gwbl am eich llygaid, dylech weld Optometrydd ar unwaith. Byddant yn dweud wrthych a ydych yn gymwys i gael archwiliad iechyd y llygad am ddim. Gelwir yr archwiliad hwn yn Archwiliad ar gyfer Problemau Llygaid Brys ac mae hwn ar gael o dan Wasanaeth Offthalmig Cyffredinol Cymru (WGOS).

Fel rhan o archwiliad ar gyfer problem y llygaid brys bydd yr Optometrydd yn archwilio eich llygaid yn ofalus i weld a oes unrhyw beth o'i le. Bydd y profion a'r offer y byddant yn eu defnyddio yn dibynnu ar yr hyn y byddwch yn ei ddweud wrthynt a'r hyn y byddant yn ei ddarganfod. Mae archwiliad llygaid ar gyfer problem llygaid brys yn fwy manwl nac archwiliad llygaid arferol, ac yn wahanol felly gall gymryd mwy o amser. Os bydd yr Optometrydd yn penderfynu bod angen archwiliad arnoch am broblem frys gyda'r llygaid, ni fydd yn costio dim i chi.

Gallwch ddod o hyd i Optometrydd ar y rhan fwyaf o Strydoedd Mawr Cymru. Os oes gennych chi broblem golwg, gallwch fynd at eich Optometrydd presennol (os oes gennych chi un), neu ffonio, neu gerdded i mewn i unrhyw bractis sy'n gyfleus i chi.

Catherine McNamara, Optometrydd Gofal Sylfaenol a Chynghorydd Optometrig ar gyfer Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, sy’n esbonio mwy am y Gwasanaeth Gofal Llygaid Brys yn y fideo byr hwn

 

I gael rhagor o wybodaeth am WGOS a’r math o wasanaethau sydd ar gael ewch i wefan Gofal Llygaid Cymru – GIG Cymru

Os oes gennych broblem y tu allan i oriau gwaith arferol, ffoniwch 111 am gyngor.

Gall fferyllwyr drin llid yr amrannau (bacteriol) a llygad sych o dan y cynllun anhwylderau cyffredin. Gweler y dudalen ganlynol am ragor o wybodaeth: Pharmacies - Aneurin Bevan University Health Board.